Bedrijfsreportage Maatschap Bruins

In het zuidelijkste puntje van Groningen, op steenworp afstand van de grens, bereiden Bert en Ronnie Bruins zich voor op het nieuwe seizoen. Maatschap Bruins teelt bollen op contract en is door hun befaamde asperges bekend in Groningen, Drenthe en ‘een stuk Duutsland in’. In Ter Apel voerden we een prachtig gesprek. Over broederschap, de Veenkoloniën, maar ook over bloembollen en… aspergekroketten!

Ik rijd naar Ter Apel met Erik Kramer. Erik is accountmanager bij Abiant Beilen. Hij kent het gebied goed. Aan de Barnflair 54 rijden we een flink ‘boerenerf’ op. Midden op het plein schetst Erik mij alvast wat er tijdens een gemiddeld seizoen zoal gaande is op het Bruins-terrein. Een introductie waardoor ik goed voorbereid het huis van Bert Bruins binnenstap.

Kapper

Aan tafel in de gezellige ‘café-keuken’ blijkt dat Ronnie later aanhaakt. “Ja, sorry mannen. Ronnie heeft een online cursus knaagdierenbestrijding. Hij moet aan de studie. Wij willen op dat vlak goed gecertificeerd zijn, dat is belangrijk voor de voedselveiligheid. Gelukkig is hij wel naar de kapper geweest,” lacht Bert. “Zo komen we fatsoenlijk op de foto.” Erik kan het niet laten om Bert te melden dat Abiant ook een ongediertebestrijdingsdienst heeft. Dat wist Bert niet. Nu wel.

Traditioneel gaan mijn eerste vragen over de ontstaansgeschiedenis van het bedrijf. Bert gaat er rustig voor zitten en lepelt de geschiedenis zichtbaar trots op. “Mijn ouders hebben dit van oorsprong Veenkoloniaal akkerbouwbedrijf met zetmeelaardappelen, suikerbieten en graan in 1970 overgenomen van familie van mijn moeder. Afgelopen jaar bestonden we dus vijftig jaar.”

Vollegrondsgroenten

De eerste jaren heeft Bruins Sr. de werkzaamheden gecontinueerd. “De akkerbouwactiviteiten waren kleinschalig, vandaar dat hij ook in loondienst werkte voor de werktuigvereniging Stadskanaal,” schetst Bert. “Toen dat werk wegviel, is hij vollegrondsgroente gaan verbouwen; prei, broccoli, knolvenkel, bloemkolen. Kijk, daar waar die schuur staat stonden vroeger bloemkolen en nog eens bloemkolen.”

“Begin jaren tachtig kwam mijn vader in aanraking met bloembollen. Hij begon op 0,8 hectare lelies op contract te telen. Hij begon samen met Drents-Groningse telers zoals Marinus Jan Blauw en Otto ter Velde. De bollenhandel groeide parallel aan de vollegrondsgroente, maar daarin kenden we sterke prijsschommelingen. Dat bleek geen stabiele basis om grootschalig in te investeren.”

Bollengroei

Daarom werden de vollegrondsgroenten vaarwel gezegd. “In die periode kwam ik in het bedrijf, een paar jaar later volgde Ronnie. We zijn ons toen als een van de eerste bedrijven volledig gaan richten op de levering van bollen. We groeiden snel naar zo’n 25 hectare.” De bollenhandel nam een flinke vlucht door de aanschaf van moderne bollenspoelmachinerie. Eerst werden bollen nog gerooid met zand en toen geplozen en met de hand geraapt. Erg arbeidsintensief. De nieuwe mechanisatievorm in de bollensector bleek echter voor de familie Bruins een capaciteitskans beaamt Bert. “Het zorgde voor areaalgroei, want door de bollenspoelers konden we veel meer bollen aanvoeren. Vanaf toen ging het hard.”

Asperges

De bollen hadden en hebben de overhand in de maatschap. Toch is er naast die kleurrijke handel altijd passie geweest voor smakelijke nevenhandel; asperges. Een ‘hobby’, waar Bert en zijn vrouw als tiener mee begonnen. “We hebben de aspergehandel altijd aangehouden. Kijk, we telen ‘slechts’ 2,5 hectare asperges, maar dat moet je goed doen. Je bent er een korte periode van vroeg tot laat mee bezig. Je moet er echt wat mee hebben.”

De aspergeteelt is van 20 april tot 20 juni. Een kort fragment in het agro-jaar. “Maar het is mooie handel. Je krijgt een eerlijke prijs voor een eerlijk product. De meeste asperges verkopen we aan particulieren, ze komen van ver in Duitsland naar onze winkel.”

In die winkel blijk je niet alleen vers gestoken asperges te kunnen kopen. “Jongens, we doen echt van alles,” glundert Bert. “Een beetje reuring en beleving in de winkel is mooi man. En we hebben niet alleen de lekkerste asperges, maar ook aspergesoep en jawel; aspergekroketten! Die maakt Rien Prinsen van ‘Krokettenkunst’. Die man maakt overal kroketten van.”

Jaarcyclus

Bert heeft de smaak te pakken. Erik en ik genieten van zijn verhalen. Als agrofreaks en arbeidsspecialisten zijn we benieuwd naar het jaarritme bij Maatschap Bruins. “Ik zal jullie vertellen kerels; wij hebben de arbeidsfilm zo ingevuld dat we geen uur rust hebben,” begint hij gekscherend. “Dat begint met voorjaarswerkzaamheden en het planten van de bloembollen; circa 80 hectare anno 2021. Daarbij zaaien we 40 hectare suikerbieten en 20 hectare eerstejaars plantuien.”

“Als we vervolgens eind april ’s avonds door het veld lopen vinden we de eerste asperges. Dat duurt tot circa 20 juni en tegen die tijd zijn de eerste lelies zover dat ze gekopt kunnen worden. Dat duurt tot begin augustus. Dat koppensnellen en het steken van asperges doen we met Oost-Europeanen. Man, wat hebben die mensen een positieve werkethos.”

“In augustus mogen we op vakantie en september vind ik de mooiste maand. Het is vaak nog lekker weer. Die maand mag het even rustig zijn, maar dan pak ik ook bewust mijn rust. Vervolgens maken we in oktober het machinepark klaar voor de lelieoogst. Dat start eind oktober na de aardappeltijd. Dat is qua personeel erg handig.”

Personeel

Erik is benieuwd hoe Bert tegen personeel aankijkt. “Om te beginnen Erik, en daar ben ik duidelijk in, hecht ik aan vastigheid. Ik denk in gezamenlijke doelen en verantwoordelijkheid. Daar hoort zekerheid bij. Als mensen bevallen neem ik ze graag in dienst. Kijk als je als ondernemer alle risico’s wilt afstoppen, dan moet je morgen nog stoppen.”

Tijdens piekmomenten werken er vijfentwintig mensen bij Bruins. “Onze kern bestaat uit drie vaste medewerkers, een zzp’er, Ronnie en ikzelf. Ik beleef voldoening van personeel. Ik vind het mooi om ‘een goedemorgen’ terug te krijgen. Anderen zullen meer aan de kostprijs denken, maar daar ben ik niet zo goed in. Ik heb liever goede mensen die ons ontzorgen. Dat betaalt zich terug.”

Goed werkgeverschap is voor Bert geen loos begrip. “Ik vraag onze mensen regelmatig om input bij te maken keuzes. Ook vind ik dat we onze eigen grenzen, maar ook die van onze medewerkers goed bewaken. Mijn belangrijkste spelregel is dat je moet weten wanneer je gas geeft, maar vooral ook wanneer je moet remmen.”

Ronnie

De taakverdeling en samenwerking tussen Bert en zijn broer Ronnie verloopt geolied. “Ik ben van de administratie, inkoop en financiën. Ronnie organiseert de planningen en praktische zaken,” schetst Bert. “Hij is van de operatie en de aspergekroketten zeg maar,” vat Erik samen. “Klopt ja!” lacht Bert.

“Gekheid, het werkt prima zo. Wij kunnen elkaar goed zeggen waar het op staat. En dat zijn we een uur later vergeten. Ronnie is wat gereserveerder, waar ik wat doortastender en vooruitstrevender ben. Maar Ronnie is technisch beter onderlegd en socialer dan ik. En oh ja; hij heeft meer humor. Die ben ik wel eens kwijt. Gelukkig maar dat we verschillend zijn, want samen maken we er het beste van.”

Over Ronnie gesproken; precies op tijd voor de fotosessie stapt hij binnen en onderweg naar de spoelloods vragen we hoe hij 2021 ziet. “De vooruitzichten zijn goed, dus we zien het wel gebeuren dit jaar. Het sentiment is 200% omgekeerd. De bloemenen bollenprijs is hoog. De wereld heeft een modus gevonden om te draaien met Covid-19.”

Constant

“Al met al gaat het best goed,” eindigt Bert bescheiden. “Kijk, we hebben geen hoge pieken, maar ook geen diepe dalen. We draaien heel constant. Daarbij hebben we mooie handel van de asperges. ‘t is prima zo.”

De toekomst in de bollensector zal volgens de heren veranderen, maar daarover kennen ze geen zorgen. “We kijken en luisteren goed wat er om ons heen gebeurt. We zijn klaar om door te innoveren of te switchen. Onze maatschap heeft zich altijd weten aan te passen aan onverwachte omstandigheden, daar ligt onze kracht.”